Trzebień - Historia

  Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 roku - Treben Calvi. Na przestrzeni dziejów nazwa zmieniała się. Według dostępnych publikacji ma pochodzenie słowiańskie od słowa Trzebić - którego jednym ze znaczeń jest przerzedzać las. Przed rokiem 1945 było to już Kittliztreben. Po wojnie używano tej nazwy w polskim przeinaczeniu ,,Kotlicki Trebów", a potem zmieniono Trebów na Trzebień.

Trzebień na przedwojennych pocztówkach

rok 1898.  

Rok 1911.

Rok 1914.

Rok 1915.

Rok 1925.

                                                        Pałac rok 1917.
Rys historyczny :
Zwyczajowo przyjęło się nazywać budowlę w Trzebieniu zamkiem, ale z uwagi na czas jej powstania właściwsze byłoby określenie pałac. Został on zbudowany przez Bibranów na początku XVII w., lecz już w czasie wojny trzydziestoletniej uległ zniszczeniu. W 1683 pałac został odbudowany, w XVIII w. znacznie powiększony, a w XIX w. odnowiony. Zniszczenia z 1945r. doprowadziły budowlę do kompletnej ruiny i tuż po wojnie została rozebrana.

                        Pałac na litografii Alexandra Dunckera z XIX wieku.
                                                                    

                                       Kuhstall in Schlesien (Kittlitztreben) 1927 r.

                                                                         

 Pałac rok 1952. Fotografia udostępniona przez pana Krzysztofa Bojarskiego. Na zdjęciu jego ojciec. Ponoć w pałacu odbywały się zabawy wiejskie. Ciekawe jak taka budowla nagle znikła.
                                                                               
                                                                             

Nekrolog ostatniego właściciela Trzebienia

Pozdrowienia z Trzebienia z widokiem na hutę żelaza Ottilienhulte i pomnik ofiar wojny.

                                                                           

Simon & Bradtke - rachunek firmowy z huty wytwarzającej artykuły w każdym asortymencie, odlewy z wysokiego pieca i pieca podwójnego.

Trzebień Huta
   Część wsi gdzie znajdowała się huta nazwano po wojnie Hutą. Nazwa ta nie funkjonowała na mapach geodezyjnych ani meldunkowych stąd po konsultacjach społecznych w październiku 2012r. Rada Gminy Bolesławiec zdecydowała w drodze uchwały o zniesieniu m. in. nazwy Huta.
---------------------------------------------------------------------------------

Rok 1924.

                                      

            Zakład przemysłowy, gospoda, piekarnia i stacja kolejowa  Rok 1926.
                                      

                                                    Rok 1930-42
                                                           

      Sklep Wenigera, szkoła, motyw z Bobrem i agencja pocztowa rok 1935-40.
                                                              
                                                                               

                                         Gospoda Artura Liebsa.
                                              
                                                                           

 Obóz Służby Pracy Rzeszy ,,Joh. Herrm. V. Herrmannsdorf" w okolicy Trzebienia 1936-40

Obóz Służby Pracy Rzeszy
  Najpierw powstał Obóz Służby Pracy Rzeszy gdzie pracowali młodzi Niemcy na rzecz III Rzeszy a potem powstał przejściowy obóz dla jeńców wojennych.

  W spisie filii KL Gross-Rosen, opublikowanym w opracowaniu pt. „Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich” znajduje się jedynie niewielka notatka: „Karczmarka – Kretschamberg w woj. legnickim, na pd. zach. od Chocianowa. Arbeitslager Kretschamberg założony 1.II.1944 r., zlikwidowany 9.II.1945 roku. Ta enigmatyczna informacja wynika z faktu, iż w obozie znaleźli się przywożeni z Węgier i Grecji Żydzi. W związku z tym dotarcie do relacji żyjących świadków pozostawało i pozostaje bardzo utrudnione. Dodatkowo, pewne zamieszanie wprowadzają niejasności związane z lokalizacją i nazwą samego obozu. W cytowanym opracowaniu, jako filia KL Gross-Rosen występuje nazwa Kretschamberg (Karczmarka), taką też nazwę zapamiętał jeden ze świadków, którego relacja znajduje się w archiwum Muzeum Gross-Rosen. Wspominał on, że taki napis widniał na widocznej po wyjściu z wagonu kolejowego tablicy. Jednak inny z byłych więźniów relacjonował, że wszyscy pracowali w AL. - Kittlitztreben (niemiecka nazwa odległej o 4 km Trzebini). Czy oznacza to, że obóz mieścił się w tej ostatniej miejscowości? I wreszcie co wytwarzali osadzeni w nim więźniowie? Żadna z zachowanych relacji byłych więźniów, niestety, nie wyjaśni dokładnie pytań związanych z profilem usytuowanej w kompleksie produkcji. Jeden ze świadków wspominał, że pracował przy karczowaniu lasu pod obiekty Luftwaffe oraz w magazynach z wyprodukowaną amunicją. W innej relacji została podana informacja zarówno o jednym wewnętrznym ogrodzeniu pod napięciem, otaczającym obóz, jak i o dużo większym zewnętrznym pasie, który otaczał cały ukryty w lesie kompleks. Pracująca nad zweryfikowaniem relacji więźniów Pani Barbara Sawicka z Muzeum Gross-Rosen wątpi, aby na odwiedzonym przez nas terenie znajdowały się ślady podobozu. Być może był on przesunięty w stronę Trzebienia? Jeśli tak, to lasy na odcinku Karczmarka-Trzebień kryją jeszcze kolejne zapomniane ślady II wojny światowej. 

 ( Jadąc lasem  z Trzebienia do Lipian, troszkę okrężną drogą w odległości ok. 4km od Trzebienia mamy okazję zobaczyć po obydwu stronach drogi dobrze zachowane fundamenty po budynkach byłego obozu)

---

                                              

                            Zajazd, pomnik, tartak i huta  rok 1936.

                        Piekarnia, pomnik wojenny, szkoła  rok 1940-43.

Rok 1941.

                                                       Rok 1940.

                                                                             

                                                     Rok 1938-43.
                                  

                                                           Rok 1943.
                                                                                     


Gmina Wiejska Trzebień 1945r. - 1954r..
 28 czerwca 1946r. Gmina Trzebień jako jednostka administracyjna powiatu bolesławieckiego weszła w skład nowo utworzonego woj. wrocławskiego. Gmina składała się z 15 gromad: Chościszowice, Dąbrowa Bolesławiecka, Golnice, Kozłów, Kraśnik Dolny i Górny, Lipiany, Łąka, Nowa Wieś, Parkoszów, Pstrąże, Stara Oleszna, Trzebień Mały. Gminę zawieszono 29 września 1954r.
---------------------------------------------------------------------------------

                                                          
                                                                  

Otaczanie grysów w Trzebieniu. Rok 1951. Zdjęcie z kroniki Rejonu Dróg Publicznych w Trzebnicy, skąd pochodzili zatrudnieni w Trzebieniu inżynierowie.
                                                                         

Skraplacz smoły - przewodnik pracy Fabryki Drogowej w Trzebieniu na drodze nr 115.


                                                                  
Wycofanie wojsk radzieckich z Trzebienia
 18 grudzień 1992r.
  Oddziały wojska stacjonujące w Trzebieniu były malutką cząstką Północnej Grupy Wojsk Radzieckich z dowództwem w Legnicy. W ostatnim okresie stacjonowała w Trzebieniu  140 Borysowska Frontowa Brygada Rakiet Przeciwlotniczych z jednostką nasłuchu radiowego oraz mieściły się tu ukryte w lasach olbrzymie składy amunicji, uzbrojenia i paliw wybudowane w 1967 roku (tzw. Karczmarka).
                                                                             

                                              Minęło  prawie ćwierć wieku          

                                                                                    

------------------------------------------------------------------------------

Potężny wybuch w Trzebieniu

  W tzw. Karczmarce w sierpniu 1987 roku, miała miejsce potężna eksplozja. Wybuch był tak silny, że z wielu kilometrów było widać wielki grzyb dymu ( podobny do wybuchu atomowego). Fala uderzeniowa dotarła nawet do odległego o 15 km Bolesławca. W Trzebieniu i pobliskich wioskach w domach wypadły wszystkie szyby z okien, pospadały dachówki i popękały ściany. Na pobliską autostradę i lasy posypały się różne fragmenty elementów uzbrojenia a nawet widziano szczątki ciał ludzkich. Jak oszalałe jeździły ruskie karawany i karetki. Do akcji ratowniczej nie dopuszczono polskiego wojska ani strażaków. Oficjalnie Rosjanie twierdzili, że nikt nie zginął.

--------------------------------------------------------------------------------

                                                                                 

 Od stacji Trzebień odchodziły 3 bocznice. Na zachód do zakładu mas bitumicznych i odlewni, na północ do byłej radzieckiej bazy wojskowej (lata 1945-80)- wcześniej obozu Służby Pracy Rzeszy, i na wschód do wojskowych składów paliwa i amunicji.                        

                      Budynek stacji z magazynem ekspedycji 1913r.-1920r.

                  Rok 2003. Tory zostały zdemontowane a budynek stacji wciąż trwa.                      

                          Osiedle po opuszczeniu przez Rosjan 1992/93r.
                                                                               

                                                                                 

                                                                              

Powstanie  Spółdzielni  Mieszkaniowej  ,,Trzebień".
 Spółdzielnia  ,,Trzebień" zawiązała się w 1992r. w Bolesławcu. Tymczasową siedzibą były biura firmy ,,Metalplast". Pierwszym prezesem był Tadeusz Burniak. Pierwsze odbiory techniczne mieszkań nastąpiły w grudniu 1993r. i styczniu 1994r.. Przydziały mieszkań na wiosnę 1994r. Od tego momentu, przeważnie  młodzi, pełni energii lokatorzy wzięli się za wykańczanie własnych ( tanich)  gniazdek.                                                              

                                                                         
                                                                                 

Rozbiórka niezniszczalnych poradzieckich zabawek. Gdyby Stowarzyszenie zaistniało wcześniej z pewnością udało by się zachować rakietę jako pamiątkę po Rosjanach    (po obcięciu wejścia i zjazdu).